De derde dag stond de rafting expeditie op het programma. De jungle is erg ‘slippery’ en nadat de man uit Singapore tijdens een afdaling van het pad afglijdt recht de jungle in, hebben we weinig zin dezelfde weg ook weer terug te lopen.
De zoon en schoonzoon maken de flotten nog op de traditionele manier, zo gaat het al generaties lang. In de bamboestokken worden gaten gekapt en vervolgens aan elkaar gebonden, met bamboe. Het bouwproces kost veel tijd, en voordat we vertrekken eten we eerst onze lunch. Gekookte kip uit een verse bamboestok met rijst. Als we vertrekken blijkt dat het flot niet geschikt is voor vier man. Jerry offert zich op en loopt terug terwijl wij gelukkig over de rivier terug kunnen. Het is een mooie ervaring om niets anders te horen dan de jungle stilte, insecten, vogels en kabbelend water.
’s Avonds geeft Andrew ons een rondleiding door het dorp en vertelt ons over de manier waarop mensen hier al honderden jaren leven en hoe het dorp in de recente geschiedenis enkele grote veranderingen heeft doorgemaakt, zoals elektriciteit en televisie. Na het diner komt een lokale muzikant optreden. Hij is een 45 jarige universitair opgeleide ingenieur die de zakenwereld beu was. Verdiende genoeg, de wereld gezien, maar vroeg zich af dit het nu was. Hij keerde enkele jaren geleden terug naar zijn geboortedorp, om daar te leven als muzikant, instrumentenbouwer, antropoloog en generalist. Hij voelt zich nu rijk en zijn kwaliteiten worden gewaardeerd. Zijn optredens met authentieke instrumenten worden belangstellend gevolgd en passen in de huidige opkomst van de wereldmuziek.
Zijn antropologische kennis wordt door een Duitse professor benut en hij is voornemens zoveel mogelijk informatie over te dragen aan de jonge generatie in het dorp en te documenteren voor de toekomst. Ik vroeg hem op welke manier de huidige tijd invloed heeft op de bevolking in het dorp, qua dieet en welvaartsziektes. In het dorp wonen nu 180 mensen, de oudste is een man van 110 jaar oud. Kindersterfte, of overlijden op jonge leeftijd door ziektes komt bijna niet voor, behalve door ongelukken en infectieziekten. Het aantal vrouwen dat in het dorp overleden is aan bijvoorbeeld borstkanker is op een hand te tellen, eentje in 1974 en een in 2008. Kanker bij mannen is een onbekende ziekte. Wel hebben veel mensen last van lichamelijke klachten, spieren en botten. Dit komt doordat deze mensen in hun manden meer dan honderd kilo rijst vervoeren.
De wandeling die ik maakte naar de waterval, is ook de route voor enkele bewoners naar hun akkers. De oudere inwoners in het dorp leven van wat het oerwoud hen geeft, de vruchten, het vlees van hun eigen kippen, wat dan ook veel minder is dan onze proporties. Ook hielden ze vroeger in het dorp varkens. Deze werden gehouden voor het vlees maar waren ook onderdeel van de verdedigingslinie. Zodra de varkens onbekenden roken, duwden zij tegen de palen van de woningen waardoor de bewoners werden gealarmeerd, zonder dat de indringers daar van wisten. Blaffende honden zouden hun verdedigingsstrategie kunnen verraden.
Ook hoge bloeddruk komt in het dorp weinig voor. Werken in de stad Kuching staat echter garant voor problemen. Zodra er zich lichamelijke problemen voordoen, is het beste medicijn terug te keren naar het dorp.
De Koreaanse weg waar ik gisteren over sprak is tot mijn verbazing daadwerkelijk gebouwd door Koreanen in de jaren ’90. Door Noord-Koreaanse gevangenen om precies te zijn. Deze zijn blijkbaar door private partijen in te huren en leveren uitstekend werk af. Andrew vertelde dat de gevangenen hier graag komen werken omdat het ondanks de zware arbeid meer vrijheid geeft dan gevangenschap in Noord-Korea. Ze genieten hier zelfs enige vrijheid omdat ze met het verstrekte visum Sarawak niet kunnen verlaten. De bewaking schijnt tijdens de bouw niet overdreven te zijn geweest. Het Borneo Wildlife Resort heeft er een mooie weg aan overgehouden en is nu ontsloten voor de buitenwereld.
Vandaag heb ik me verplaatst naar Nanga Damai, 30 km buiten Kuching. In deze Homestay ontmoette ik een Franse schrijver uit Parijs die onderzoek doet naar Sarawak en meer hier te vinden is, dan thuis. Hij werkt momenteel aan een boek. Mijn verhaal over de Koreaanse weg kent hij niet. Het suggereert zelfs dat sommige jungle bewoners soms niet alles op een rijtje hebben. Vanavond dan maar eens voorleggen aan de eigenaar van deze Homestay, hij is advocaat in Kuching en hij moet het weten volgens de Fransman.
Hey Arjen, klinkt als een mooie jungle tocht zeg. Wel veel beleefd! Ook bijzonder dat je zelfs zo ver buiten de bewoonde wereld nog zulke interessante mensen tegenkomt! Ben benieuwd naar je foto´s. Ik heb afgelopen weekend een vervroegd heerlijk avondje tussen de bergen in Zwitserland doorgebracht. Was super. Alleen duurde de terugreis wat langer, o.a. omdat de douane elke 2e persoon eruit haalde voor een bagagecheck.. Heeft vast met dure Sinterklaascadeautjes te maken.. Groetjes!!
Hoi Arjen,
Wat een prachtige belevenissen heb je meegemaakt. Leuk dat je ook echt met de locals hebt kunnen samenleven en dat je ook de echte verse lokale gerechten kon proeven. En dan al dat lekkere fruit…. Geniet er nog maar even van. Groetjes mam.